Komunikimi mund të jetë gjuhësor, d.m.th. kur përdoret një gjuhë natyrore, ose mund të jetë jo-gjuhësor. Një shembull i komunikimit jo-gjuhësor është ‘gjuha e trupit’; shënjimi me gishtin tregues, gjestikulacioni/bërja me gjeste/gjestet dhe shprehja e fytyrës që një person që dëgjon dhe një person i shurdhër i përdorin me njëri-tjetrin kur kanë një gjuhë të përbashkët. Megjithatë, personat e shurdhër dhe ata që vijnë nga i njëjti komunitet e përdorin një gjuhë natyrore për komunikim ndërmjet tyre. Ata mbështeten tek një gjuhë e përbashkët shenjash për ndërveprim.
Komunikimi gjuhësor ndodh përmes gjuhëve të folura dhe gjuhëve të shenjave që përdoren në mbarë botën. Që një gjuhë të quhet natyrore, duhet t’i përmbushë disa kritere si:
- Gjuhët mbështeten tek simbolet për përcjelljen e kuptimit. Sikurse fjalët e gjuhës së folur ashtu edhe shenjat e gjuhës së shenjave janë simbole që lidhen me një kuptim të veçantë. Perceptimi i një shenje lidhet me imazhin mendor të asaj që përfaqëson simboli i veçantë.
- Gjuhët kanë gramatikë. Gramatika e një gjuhe i përmban rregullat se si t’i vendosim fjalët ose shenjat së bashku. Përdorimi i hapësirës dhe shprehjeve të fytyrës është pjesë e gramatikës në gjuhët e shenjave.
- Gjuhët lindin, ndryshojnë dhe zhvillohen në mënyrë të natyrshme – gjuhët e folura brenda komunitetit të personave që dëgjojnë dhe gjuhët e shenjave brenda komunitetit të personave të shurdhër.
- Gjuhët trashëgohen nga një brez në tjetrin.
- Gjuha e parë e një fëmije është gjuha e folur ose gjuha e shenjave. Më vonë ai mëson të shkruajë, d.m.th. gjuha e shkruar është një formë dytësore e gjuhës.
Referenca:
Working Together – Manual for Sign Language Work within Development cooperation.
<https://slwmanual.info/#chap_2_1> 24.9.2017
